Techno encyklopedia

Nazwa "Techno Party" zobowiązuje, prezentujemy zatem słownik haseł związanych z szeroko rozumianą sceną techno. Jako że styl wywodzący się z Detroit ma już wieloletnią historię, konieczne były cięcia i niektórzy artyści zostali potraktowani bardzo skrótowo, bądź (z konieczności) zignorowani. W ten sposób kolejne odcinki "encyklopedii" uda nam się opublikować jeszcze w bieżącym tysiącleciu. W poprzednich numerach Techno Party znajdziecie podobne opracowania dotyczące drum'n'bassu, ambientu, czy trance'u. Stąd też artyści związani z tymi stylistykami znaleźli się w "encyklopedii techno" tylko w szczególnych przypadkach. Mamy nadzieję, że poniższe zestawienie pomoże Wam lepiej orientować się w ciągle rozwijającej się muzyce, stanowiącej jeden z fenomenów kultury końca millenium.


#

3MB
Duet Moritza Von Oswalda i Thomasa Fehlmanna to "nadworni" producenci berlińskiego Tresora. Na swoim koncie mają m. in. nagrania Juana Atkinsa (m. in. fenomenalne "Think Quick") i Eddie'ego Fowlkesa.

430 West
Patrz: Octave One


A

A Guy Called Gerald
Gerald Simpson zaczynał od współpracy z pionierami acid house z Manchesteru - 808 State. Potem zajął się solową karierą, zahaczając o detroit techno, house, hardcore i wreszcie drum'n'bass. Jego pierwszy hit - "Voodoo Ray" (Warlock, 1990) pozostaje najbardziej znanym nagraniem w dyskografii Geralda, a zarazem stanowi jego istotny wkład w historię techno. Jego dokonania inspirowały takich twórców, jak Goldie, czy 4 Hero. Gerald jest także założycielem wytwórni Juicebox.

Acid
Acid house swoją nazwę wywodzi z LSD, ale w historii tanecznej elektroniki kojarzy się jednoznacznie z "kwaśnym" brzmieniem Rolanda TB-303.

Acid Jesus
czyli Roman Flögel i Jörn Elling Wuttke. Niemiecki duet wydający swoje produkcje także pod innymi pseudonimami, m. in.: Alter Ego, Warp69 i Sensorama. Podobnie jak twórcy związani z brytyjską oficyną Warp, AJ reprezentują "inteligentną" odmianę techno. Nagrywali dla takich wytwórni, jak Delirium, Harthouse, Ladomat 2000 i własnej oficyny Klang Elektronik.

Acid Junkies
Holenderski duet, w skład którego wchodzą Stefan Robberts i Harold de Kinderen. Wściekłe acid techno nagrywane na żywo, bez udziału komputerów, za to zawsze przy użyciu 303-ki Rolanda. "303" (Djax Up Beats).
Patrz także: S. Robberts

Acid Techno
Na początku lat 90. tacy artyści jak Aphex Twin, Plastikman, czy Dave Clarke wykorzystali TB-303 do tworzenia ostrzejszych nagrań niż acid house z drugiej połowy poprzedniej dekady. Potem pojawili się m. in. Hardfloor, Chris Liberator, Commander Tom czy Dave The Drummer oraz wytwórnie Stay Up Forever i Noom. Acid techno jest blisko spokrewnione z wczesnym niemieckim trance'em.

Acquaviva
John Znany głównie z prowadzonej wspólnie z Richie Hawtinem oficyny +8, dla której nagrali swój debiut jako States Of Mind. Razem założyli też kolejne oficyny: Probe i Definitive, którą obecnie prowadzi samodzielnie. JA to także znany DJ, łączący w swoich setach tak różne rzeczy jak klasyczne techno i produkcje Michaela Jacksona.
Warto poznać miks-album "Transmissions, Vol. 1" (Virgin, 1996).

Advent, The
Cisco Ferreira zaczynał jako inżynier dźwięku, pierwsze własne nagrania stworzył wraz z C.J. Bollandem w 1998 r. (jako Space Opera), a później poznał DJ-a Colina McBeana i wspólnie zaczęli tworzyć jako The Advent. Duet, oprócz produkcji dla własnej wytwórni Kombination Research, nagrywał także dla Internal, Fragile, Tresora, Synewave i ostatnio Metalbox (album "Kombination Phunk"). Grają surowe, choć taneczne techno, a w wolnych chwilach także house, jako G-Flame and Mr G.

Air Liquide
Cem Oral i Ingmar Koch z Kolonii nagrywają od 1991 roku. Zakres ich muzycznych zainteresowań pokrywa wszystko od ambientu po skrajny hardcore, choć przeważnie koncentrują się na acid i breakbeat techno. Stylistyczna różnorodność pokrywa się z dużą liczbą oficyn dla których nagrywali (m. in. Sm:)e i Rising High). Brat Cema - Can Oral przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie tworzy techno i electro pod nazwami Khan i 4E.
Warto sprawdzić: Air Liquide "The Increased Difficulty of Concentration" (Sm:)e, 1994).

Ambient Techno
Tak ochrzczono nagrania artystów związanych z techno, którzy zrezygnowali z tanecznego wymiaru muzyki często zupełnie ignorując rytm, albo znacznie go zwalniając. Z czasem niektóre z produkcji określanych mianem AT, przechrzczono na "inteligentne techno". Zalicza się tu choćby niektóre produkcje Aphex Twina, B12, The Black Dog, Orbital, Higher Intelligence Agency, a z nowszych rzeczy m. in. Biosphere i Oval. Eksperymentalna, a czasami nastrojowa muzyka do chill-outów.

Altern 8
zespół uznawany za szczytowe osiągnięcie brytyjskiej sceny rave. Prowokowali zarówno strojami jak i zachowaniem, co ułatwiło im drogę na listy przebojów. Po wydaniu debiutanckiego albumu dla Network ("Full On - Mask Hysteria"), rozpadli się w 1993 roku.

Angel, Dave
Brytyjski DJ, muzyk, producent, gwiazda sceny techno (naprawdę nazywa się Dave Gooden). Karierę rozpoczął od remiksu "Sweet Dreams" Eurythmics, a potem nagrywał dla Rotation, 4th & Broadway, R & S, React czy nawet Island (pododdział Blunted). Łącząc różne stylistyki (od klasycznego detroit techno, poprzez jazz, soul, aż po disco), potrafi tworzyć nagrania zarazem przystępne, melodyjne jak i innowacyjne. Najbardziej znane płyty Angela zostały wydane przez R & S na początku bieżącej dekady.
Warto poznać kompilację "Classics" (R & S, 1996).

Aphex Twin
Pseudonim, którym firmuje swoje nagrania Richard James. Używał także innych nazw, choćby Polygon Window, AFX, Caustic Window. Należy do pionierów zarówno inteligentnego techno, jak i elektronicznego ambientu, choć tak naprawdę muzykę Aphexa trudno zaszufladkować. Klasyczne produkcje AT - "Digeridoo" czy "Analogue Bubblebath" cechuje zupełny brak ograniczeń i wielka wyobraźnia. Jego płyty stanowią żelazne pozycje w katalogach R & S, Warp i założonej prze Jamesa wytwórni Rephlex. Współpracował m. in. z Mike'em Paradinasem (jako Mike & Rich), autor wielu udanych remiksów, niesamowitych koncertów, itd., itp. Salvadore Dali techno.

Armani, Robert
Ten pochodzący z Chicago twórca jest autorem jednego z największych hitów w historii techno "Circus Bells" (rozpowszechnionemu dzięki remiksowi Hardfloor) i jednego z lepszych albumów - "Fuse Box". Tworzy nastrojowe, dopracowane techno, trance i house.

Aubrey
Amerykański DJ, producent i szef Solid Groove. Jego pierwsze single cieszyły się uznaniem m. in. Derricka Maya i Colina Dale. Ma szanse stać się znaczącą postacią amerykańskiego techno. Nagrywa też dla Offshoot (m. in. "Marathin" i "Octane EP" z 1997 roku).

Autechre
Nagrania duetu (Sean Booth i Rob Brown) z Sheffield zwróciły uwagę najpierw wytwórni Warp, a następnie koneserów po obu stronach Atlantyku. Nagrywają także dla Clear, Nothing i ich własnej - liczącej się na undergroundowej scenie - oficyny Skam (także jako Gescom). W ich muzyce będącej istotnym składnikiem "brytyjskiego techno do słuchania" znaleźć można zarówno inspiracje electro jak i ambientem. Eksperymentatorzy i poszukiwacze nowych brzmień. Autorzy wielu remiksów dla innych artystów.
Warto poznać album "Tri Repetae++" (Warp, 1995).

Aux 88
Formacja z Detroit, której przewodzi Tom Tom (Tommy Hamilton). Zaczynał jako tancerz, potem członek grupy Regime grającej covery nagrań Cybotronu i Model500. Następnym etapem jego kariery były RX7 i SBS, a ostatecznie, powstały w 1993 roku Aux 88. Grupa nagrywająca dla 430 West i Direct Beat funkcjonuje na granicy electro i Detroit techno i ma na koncie klasyki "My A.U.X. Mind" i "The DJ". Obok Model500 - kanon electro.

Atari Teenage Riot
Patrz: Alec Empire

Atkins, Juan
Twórca techno i jeden z pionierów nowoczesnej muzyki tanecznej w ogóle. Razem z Robertem Daviesem jako Cybotron nadali gatunkowi nazwę w "Techno City" (1984). Jego solowy numer "No UFOs" uważa się za pierwszy klasyk techno, a przy okazji krok milowy w dziejach electro. Twórca wytwórni Metroplex. Najbardziej znane produkcje firmował nazwami Model 500 i Infiniti. Szkolny kolega Kevina Saundersona i Derricka Maya - razem uznawani za "ojców" techno. Ostatnia, tegoroczna płyta JA nazywa się "Mind And Body".


B

B12
Grupa z Londynu, założona w 1989 roku przez Mike'a Goldinga i Steve'a Ruttera. Zainspirowani klasycznym Detroit techno, stworzyli własny rozpoznawalny styl o charakterystycznej, bogatej rytmice. Jedna z nielicznych europejskich formacji, która zdobyła uznanie mistrzów z Detroit. B12 stał się jednym z filarów oficyny Warp, ale nagrywał też dla swojej wytwórni B12, również jako Redcell, Musicology i Cstasis.
Warto sprawdzić album "Electro-Soma" (Warp/Wax Trax!, 1993).

Baker, Arthur
Legendarny już amerykański producent, autor wielu znanych remiksów (m. in. New Order). To on wyprodukował "Planet Rock" Bambaaty, przez co przyczynił się do powstania electro.

Baby Ford
Peter Ford nagrywał pod licznymi pseudonimami, jak Casino Classix, El Mal, Solcyc, Simprini Risin', ale głównie jako Baby Ford. Należy do pionierów brytyjskiej sceny acid house (hit "Oochy Koochy"). W latach 90. główną inspiracją BF stało się techno, o czym świadczą jego DJ-skie sety i płyty "Fordtrax" czy "Headphone Easyrider". Współzałożyciel wytwórni Trelik i Ifach.

Bandulu
Brytyjskie trio (Jamie Bissmire, John O'Connell, Lucien Thompson) znane przede wszystkim z doskonałych występów na żywo. Mieli duży udział w popularyzacji brzmień z Detroit i Chicago na rodzimym gruncie w początkach obecnej dekady. W 1995 roku założyli własną wytwórnię Foundation Sound Works, ale warto poznać ich starsze produkcje, jak "Guidance" wydane przez Infonet (założoną przez Bandulu i Chrisa Abbota).

Banks, "Mad" Mike
Patrz: Underground Resistance

Basic Channel
to - jedna z najważniejszych w "techno-świecie" - berlińska (choć funkcjonowała także w Detroit) wytwórnia Moritza Von Oswalda i Marka Ernestusa. Stylistyka BC łącząca techno z dubem, eksperymentem i minimalistyczną estetyką (Cyrus, Phylyps, q1.1, Quadrant, Octagon, Radiance i goście z Detroit: Jeff Mills, Carl Craig, "Shake" Shakir, Trent) była inspiracją dla licznych naśladowców. "Oficyny-córki" Basic Channel, czyli Chain Reaction (Vainqueur, Substance, Monolake, Porter Ricks), M, Mainstreet, Din, Burial Mix i Imbalance specjalizują się w różnych odmianach nowoczesnej elektroniki. Znany berliński sklep płytowy Hardwax to także dominium Oswalda i Ernestusa. Do tego właściciele Basic Channel jako zagorzali zwolennicy winylu posiadają w swoim "imperium" także tłocznię czarnych krążków Dubplates & Mastering. Ostatnio BC z nieznanych przyczyn zawiesiła działalność.

Baxter, Blake
Jeden z twórców stylu z Detroit. "Prince techno" zaczynał od fascynacji europejskim industrialem, a potem odkrył house, dzięki czemu jego produkcje (m. in. dla Underground Resistance i Logic) są dość różnorodne, jednak pozostają zawsze "sexy". Często bywa w Europie, gdzie nagrywał m. in. dla Low Spirit i Tresora. Największe hity: "When We Used to Play", "Sexuality", "One More Time".

Belleville
Tam, niedaleko Detroit, mieści się gimnazjum do którego uczęszczali Juan Atkins, Derrick May i Kevin Saunderson. Szkolna przyjaźń zaowocowała w ten sposób, że panowie zostali później "ojcami" techno. Dlatego przyjęło się mówić o "trójcy z Belleville".

Beyer, Adam
Szwedzki producent i autor remiksów. Początkowo nagrywał dla Planet Rhythm ze Sztokholmu, potem (1996) założył własne wytwórnie DrumCodes i Code Red, dla których oprócz AB nagrywają m. in. Cari Lekebush, Olivier Ho, Thomas Krome i Joel Mull. Nagrania Beyera charakteryzują się ogromną dynamiką i koncentracją na rytmie. Nagrywał także dla Svek jako Concealed Project.
Warto sprawdzić album "Decoded" (Planet Rhythm, 1996).

Bell, Dan
Mieszkający w Detroit DJ i producent znany głównie ze swoich produkcji wydawanych jako DBX (doskonałe minimalistyczne single "Alien", "Losing Control") i współpracy z oficyną +8. Razem z Hawtinem i Acquavivą nagrywał jako Cybersonic. Prowadzi także wytwórnię Accelerate Records i firmę dystrybucyjną 7th City. Sukces tej ostatniej spowodował ograniczenie działalności nagraniowej - Daniel sprzedaje Detroit techno na całym świecie.

Beltram, Joey
Nowojorczyk mający olbrzymi wpływ na rozwój europejskiej sceny techno i hardcore. Autor takich, legendarnych już numerów, jak "Mentasm" (z niego wywodzi się typowe dla belgijskiego hardcore'u brzmienie "hoover") i "Energy Flash" (1988). Nagrywał dla Transmat, +8, Trax, Logic, R&S, Warp, Visible, a obecnie dla Novamute (jako Jb3) i Tresora. Choć znany jest z ostrzejszych odmian techno, to pozostaje fanem chicagowskiego house'u.

Beltran, John
Mieszkając niedaleko Detroit (Lansing), szybko polubił techno. Współpracował z Derrickiem May'em (jako Indio) i nagrywał dla wytwórni Carla Craiga - Retro Active. Muzyka Beltrana to melodyjne Detroit techno i ambient wydawany m. in. przez R&S, Peacefrog (bardzo dobry album "Ten Days Of Blue"), Apollo i Dot. Swoje płyty firmuje także nazwą Placid Angles.

Berkovi, Justin
Jeden z młodszych przedstawicieli brytyjskiej nu-school techno. Dzięki wsparciu Cristiana Vogla pierwsze single JB wydały oficyny Mosquito i Sativae. Natomiast debiutancki, bardzo udany album artysty - "Charm Hostel" znalazł się w katalogu Force Inc.

Bickel, Steve
Brytyjczyk, który DJ-ką zajmuje się od ponad 10 lat, a jego kunszt i entuzjazm w tym zakresie spowodowały, że należy do ścisłej czołówki brytyjskich techno DJ-ów. W 1992 r. zorganizował Lost, który do dzisiaj należy do najlepszych londyńskich klubów techno.

Biosphere
Chyba najbardziej znaczący twórca "arktycznego techno". Geir Jensen, Norweg firmujący swoje płyty nazwą Biosphere, zaczynał w formacji Bel Canto. Jego solowe produkcje, jak np. album "Microgravity" (Apollo, 1991) to kluczowe dokonania ambient techno.

Black Dog, The
Pionierzy brytyjskiego techno (używali też nazw Black Dog Productions, Balil, czy Xeper), których nagrania miały wpływ na rozwój choćby ambient techno czy drum'n'bassu. Black Dog dodali do techno elementy hip-hopu i electro, a finalny efekt tej mieszanki należy do jaśniejszych punktów brytyjskiej inteligentnej elektroniki. W 1994 r. dwaj członkowie tria - Ed Handley i Andy Turner zaczęli nagrywać jako Plaid (m. in. album "Not For Trees" wydany przez Nothing), zaś Ken Downie kontynuuje działalność pod dotychczasową nazwą.
Warto poznać debiutancki album "Bytes" (Warp, 1992).

Bleep
- tak określono brytyjską odmianę techno, czy też brzmienia które zadomowiły się głównie na pierwszych płytach w katalogu Warp. Najbardziej znani artyści: LFO, Nightmares On Wax i Tricky Disco. Agresywny, ultraniski bas i odgłosy rodem z gier komputerowych czy płyt Kraftwerku. Bleep (czasami mówi się o bleep and bass) to pierwsza fala brytyjskiego techno-hardcore'u.

Boards Of Canada
Mike Sandison i Marcus Es wbrew nazwie swojego duetu pochodzą ze Szkocji. Nagrywają delikatne, eksperymentalne techno (określane też jako "melancholic electronica") przeważnie dla manchesterskiej wytwórni Skam. Fani Autechre, czy Cyclob powinni sprawdzić debiutancką EP-kę "Hi Scores" (Skam, 1996) oraz album "Music Has the Right to Children" (Warp, 1998).

Bochum Welt
Jeden z najlepszych włoskich twórców techno (prawdziwe nazwisko: Gianluigi Di Costanzo). Początkowo nagrywał dla Trance Communications z Mediolanu i własnej oficyny Kromode, w 1995 roku został odkryty przez Rephlex. Oprócz typowego klubowego techno i acid tworzy także bardziej przestrzenne, ambientowe kompozycje.
Warto sprawdzić: "Module 2" (Rephlex, 1996).

C. J. Bolland
Christopher Jay B. urodził się w Anglii (1971), ale wychował w Belgii. Jako że jego matka była DJ-em w jednym z tanecznych klubów Antwerpii, odpowiednią muzyczną edukację miał zapewnioną. Już pierwszy singiel "Do That Dance" wydany przez R & S cieszył się ogromną popularnością. Swoje nagrania firmował nazwami The Project, Pulse, Space Opera, Cee Jay, Ravesignal, Sonic Solution. Wypuścił takie klasyki, jak "Horsepower", "Get Busy Time", The Prophet", "Ravesignal 3". Produkował płyty m. in. Dave Angela i Joey'a Beltrama, robił remiksy dla Orbital, The Prodigy, Svena Vatha, Westbama, itd. Przeważnie nagrywa dla R & S i ffrr.

Bones, Frankie
Związany z nowojorską podziemną sceną taneczną Frankie zaczynał w latach 80. jako współproducent (wraz z Tommym Musto) house'owych numerów (hit "All I Want to Do Is Get Away"). W następnej dekadzie dołączył do czołówki amerykańskich DJ-ów i przyczynił się do "reimportu" europejskiego techno i house'u do Stanów. Jego brat - Adam X, jest także znanym DJ-em i producentem.

Bpm
czyli ilość uderzeń na minutę (każdy DJ wie, o co chodzi). Techno opanowało cały "zakres" i tak: 0-100 bpm ambient, 100-180 techno/hardcore, 180-... gabba (rekord należy do Moby'ego - "1000 BPM").

Broom, Mark
Angielski DJ i producent, znany z grania w takich klubach jak Lost, czy The End. Razem z Baby Fordem prowadzi wytwórnię Ifach, założył także oficyny Pure Plastic, Rewired, Unexplored Beats i 3 Zone. Współpracował także z duetem Plaid (jako Repeat).
Warto sprawdzić: "Angie Is A Shoplifter" (Pure Plastic,1996) i Repeat "Repeats" (1995).

Bug, Steve
Naprawdę nazywa się Stefan Brügesch, jest niemieckim DJ-em i producentem, a nagrywa funkowy techno minimal - głównie dla własnej oficyny Raw Elements.


C

Cabaret Voltaire
Grupa z Sheffield zainspirowała nie tylko licznych reprezentantów industrialu, ale także pionierów "intelligent techno". Trio (Kirk, Mallinder, Watson), a potem duet (po odejściu Chrisa Watsona) w ciągu ponad dwudziestu lat działalności płynnie przeszedł od form eksperymentalnych do łatwego w odbiorze techno i house'u.
Patrz także: Richard. H. Kirk

Clarke, Dave
Przeszedł do historii techno dzięki singlowej trylogii "Red" (Bush/Reload, 1995-96). Poza produkowaniem doskonałych nagrań potrafi wyśmienicie miksować płyty, o czym można przekonać się w klubach (głównie Anglia i Belgia), albo kupując miks-album "Electro Boogie 2" (Studio !K7). Zaczynał od miksowania hip-hopu, potem hardcore, house, wreszcie zaczął tworzyć techno. DC jest również autorem pokaźnej listy doskonałych remiksów. Nagrywał m. in. dla R & S i XL, ale najciekawsze produkcje DC - oprócz wspomnianej serii, to EP-ki wydane przez jego własną firmę - Magnetic North i album "Archive 1".

Cosmic Baby
Obok Paula Van Dyka największa gwiazda niemieckiego melodyjnego, wręcz komercyjnego trance'u (współpracowali jako Visions Of Shiva). W odróżnieniu od kolegów "po fachu" posiada gruntowne wykształcenie muzyczne, co można usłyszeć choćby na albumie "Thinking About Myself" (Fox/Logic, 1994). CB zanim stał się "kosmicznym", używał pseudonimów Energy 52 (z Kid Paulem), Brainmelter (z DJ Moony Jonzonem) i Futurhythm, a naprawdę nazywa się Harald Bluechel.

Cox, Carl
Chyba najpopularniejszy DJ na świecie (na pewno zarabia więcej od Paula Oakenfolda...). Poza graniem w klubach nagrywa własne płyty (ostatni hit: "Latin Theme") i prowadzi wytwórnie płytowe Worldwide Ultimatum i Ultimatum Breaks. Zwrócił się w stronę techno, gdy brytyjski hardcore zaczął ewoluować w stronę jungle. Mimo to jego Worldwide Ultimatum nie stroni od połamanych rytmów.

Craig, Carl
Producent, DJ, autor remiksów, założyciel wytwórni Planet E, jedna z największych postaci w historii techno. Należy do drugiej fali twórców z Detroit. Zaczynał jako podopieczny Derricka Maya i stał się co najmniej godnym następcą swego mentora. Choć wielokrotnie zmieniał oblicze swojej muzyki, niezmienny pozostawał wysoki poziom artystyczny i producencki nagrań wydawanych pod kolejnymi nazwami: 69, Psyche, BFC, Paperclip People, Innerzone Orchestra. Albumy "Landcruising" i "More Songs About Food And Revolutionary Art" to klasyka gatunku. Ostatnio zwrócił się w stronę tech-jazzu (Innerzone Orchestra).

Curtin, Dan
"Odpowiedź białej Ameryki na Detroit techno" (Plastikman jest Kanadyjczykiem...). Były punkowiec i miłośnik hip-hopu pod koniec lat 80. poznał house i techno. Wypracował własny styl mający swoje korzenie w Detroit (choć Dan pochodzi z Ohio). Współpracował z Carlem Craigiem, w 1992 roku założył własną oficynę Methamorphic (m. in. EP-ki "Planetary" i "Space"). Nagrywa także dla innych firm, głównie Peacefrog i japońskiej Sublime, która opublikowała jego czwarty, bardzo dobry album "Deception" (1997).

Cybotron
Klasyka electro. Pierwotnie duet Juana Atkinsa i Richarda "3070" Daviesa. W latach 1981-83 wydali m. in. single "Alleys Of Your Mind", "Enter" i "Clear". Potem Atkins "wynalazł" techno, a Davies wrócił do rocka.
Patrz także: Juan Atkins

D

DAF
Założona w 1977 roku w Düsseldorfie formacja, której najbardziej znany skład to Gabi Delgado i Robert Görl. Muzyka DAF stanowi pomost pomiędzy krautrockiem a minimalową taneczną elektroniką, a przekonać się o tym można słuchając kultowych już albumów "Die Kleinen und die Bosen" (Mute, 1980) i "Alles Ist Gut" (Virgin, 1981). W latach 90. Delgado sformował DAF Dos, a Görl produkował solowe płyty dla Disko B.

Dale, Colin
Londyński DJ znany głównie z popularyzacji techno poprzez audycję w Kiss FM i klubie Knowledge. Prowadzi także wytwórnię Abstrakt Dance. Autor albumu "Mutant Disco" (Harmless, 1999).

D.A.V.E. The Drummer
Producent, muzyk, a ostatnio także DJ. Gigant brytyjskiego acid techno znany z mocnych live-actów i współpracy z Chrisem Liberatorem i Lawrie'em Immersionem. Ostatnio otworzył własną oficynę nazwaną zabójczo - Hydraulic.

Darkcore (także darkside)
Stylistyka funkcjonująca w okresie 1992-93 będąca mroczną odmianą brytyjskiego 'ardcore'u, mająca swój niemiecki odpowiednik w produkcjach wydawanych przez Mille Plateaux.

Deason, Sean
Producent z Detroit. Z wykształcenia grafik, rozpoczynał jako twórca okładek dla takich artystów, jak Atkins, May, Larkin, A Guy Called Gerald. Kenny Larkin i Dan Bell wprowadzili go w świat dźwięku, a jego pierwsze nagrania (jako Code 3) wydała Acacia Records. Potem publikował pod nazwami Project X, Sounds Intangible Nature, Freq i X-313. Założył własną wytwórnię - Matrix. Zainspirowany drum'n'bassem, należy do nielicznych w Detroit producentów łączących techno z breakbeatem.

Degiorgio, Kirk
W erze rave udowodnił, że brytyjskie techno może być sztuką. Założyciel wytwórni A.R.T. (Applied Rhythmic Technologies), obok Warp i Rephlex najważniejszej angielskiej firmy produkującej techno dla koneserów . W 1996 KD stworzył następną oficynę - Op-Art, wydającą przystępniejszy materiał. Solowe produkcje Degiorgio, wydawane pod nazwami As One, Esoterik i Future/Past łączyły w sobie elementy Detroit, funku, soulu i jazzu.
Warto sprawdzić: As One "Reflections" (New Electronica, 1994) i kompilację artystów związanych z A.R.T. "Objets d'ART" wydaną przez New Electronica.

Delta 9
Solowy projekt pochodzącego z Chicago Dave'a Rodgersa. D9 to połączenie z jednej strony metalu i industrialu, a z drugiej - techno i gabba. Dla twardzieli: album "Disco Inferno" (Earache, 1997).

Deep Space Network
Najbardziej znany projekt niemieckiego eksperymentatora Davida Moufanga, tworzony wspólnie z Jonasem Grossmanem. Moufang prowadzi także oficynę Source (Vulva, Spacetime Continuum) i współpracuje z innymi artystami (m. in. Dr. Atmo, Namlook).

Detroit techno
Pierwsza, klasyczna, ale wciąż żywa odmiana stylu "wynalezionego" przez czarnych muzyków z Motor City. Najzabawniejszą definicję stylu podał kiedyś pewien brytyjski magazyn: "...Ludzie z Detroit, jak Juan Atkins, Derrick May, itd. stworzyli specjalną odmianę house'u, która brzmiała bardziej "technoidalnie" i stanowiła typową "post-krafwerkową" muzykę taneczną". A jeden z pionierów stylu z Motor City określił techno jako "Kraftwerk i George Clinton uwięzieni razem w windzie". Jedna z lepszych kompilacji to "True People: A Detroit Techno Compilation" wydane przez React Records w 1995 roku.

DJ
Osobnik, który miksuje (robi drinki), gra sety (pije wódkę), "spinuje" (to chyba od "spin like a top" - za przeproszeniem - pierdzieć). Niektórzy także "scratchują" (onaniści??). Jednym słowem DJ-e (didżeje, dysk dżokeje, tudzież prezenterzy dyskotekowi) to degeneraci. DJ przeważnie staje się także producentem, co biorąc pod uwagę jego skłonności, może oznaczać wytwarzanie narkotyków albo filmów porno (słyszeliśmy o DJ-ach grających (w) hardcore...).

DJ (wersja 2)
W nowoczesnej muzyce tanecznej bywa często bardziej poważany i znany, niż autorzy muzyki, którą gra. Przy tym prawie wszyscy znani DJ-e sami produkują nagrania i te sfery działalności wzajemnie się uzupełniają.
Patrz także: producent

DJ Rush
Mieszka w Chicago i zgodnie z miejscową tradycją tworzy i miksuje house. Tyle że jego produkcje są twardsze od typowego brzmienia z Chicago, a do tego Rush dobrze czuje się też w hardcore techno, a znany jest głównie w Europie. Grywał w większości znanych techno klubów.
Warto sprawdzić: "It Doesn't Really Matter Anymore" (Relief, 1997).

DJ Spooky
Urodzony w stolicy USA (jako Paul Miller) artysta, należy do pierwszej ligi DJ-ów, którzy z miksowania płyt uczynili sztukę. Spektrum jego muzycznych zainteresowań jest szerokie i oprócz eksperymentalnego techno gra ambient, dub, post rock, trip-hop - generalnie - "mglistą elektronikę".
Warto sprawdzić album "Riddim Warfare" (Outpost, 1998).

Djax Up Beats
Znana wytwórnia techno (wcześniej hip-hop) z Holandii. Istnieje od 1991 roku, ma w katalogu olbrzymią ilość udanych produkcji, a jej założycielka, Miss Djax jest jedną z najważniejszych kobiet wśród techno DJ-ów.

Dred, Mike
Pod własnym nazwiskiem nagrywa głównie dla swojej oficyny Machine Codes i pododdziału R & S - Diatomyc. Jednak najbardziej znane produkcje MD wydane pod nazwami Kosmik Kommando i Chimera można znaleźć w katalogu Rephlex Richarda Jamesa. Surowe techno i acid dobre zarówno do klubu jak i do domu.
Warto sprawdzić EP-kę "Kosmik Kommando" i najnowszy album "Virtual Farmer" (Warp, 1998).

Drexciya
Duet z Detroit od początku (tj. od 1993 roku) działający w ramach Underground Resistance. Podobnie jak UR łączą muzykę (techno/electro z domieszką acid house i industrialu) z przekazem politycznym. Choć wydali stosunkowo niewiele płyt (m. in. album "The Quest" Submerge, 1997), to stanowią ważny punkt w historii techno, będąc inspiracją dla takich twórców jak Mills czy ľ-ziq.


E

E-Dancer
Patrz: Kevin Saunderson

EC8OR
Najpopularniejsza obok ATR formacja należąca do Digital Hardcore. Patic C. (EC80R, Eradicator, E-De Cologne, Irish Coffee, Test-Tube Boy) często współpracujący z wokalistką Giną D'Orio tworzy mieszankę hardcore'u, punku, breakbeatu i gabba.
Warto poznać "World Beaters" (DHR, 1998).

Ectomorph
Duet z Detroit założony w 1994 roku przez Geralda Donalda (także w Drexciya) i Brendana "BMG" Gillena. Grają techno korzeniami tkwiące w electro i funku. Choć dyskografia Ectomorph jest niewielka, to cieszy się sporą popularnością zarówno wśród DJ-ów, jak i europejskich muzyków "nawróconych" na electro. Jako Flexitone nagrywali bardziej eksperymentalne produkcje dla Planet E Carla Craiga.

Electro
Dziecko funku i syntezatorów, wywodzące się z lat 70., cieszące się największą popularnością w początkach lat 80., a potem przeżywające kolejne nawroty swej popularności. O bliskości pierwotnego techno i electro świadczy choćby fakt, że do pionierów tego drugiego stylu należą obok Mantronix, Bambaaty, czy Grandmastera Flasha także Kraftwerk i Juan Atkins.

Electronic Body Music
Wywodzący się z Belgii "taneczny industrial", który z czasem przekształcił się w New Beat, miał istotny wpływ na kształt techno i współczesnej muzyki elektronicznej. EBM i New Beat to m. in. Front 242, Nitzer Ebb, A Split Second, The Klinik i Neon Judgement.

Electronic Listening Music
Tak zdefiniowano muzykę twórców związanych z Warp Records (Black Dog, B12, Autechre, Aphex Twin) i wytwórniami o podobnym profilu. Nazwa niezbyt udana, jednak podkreśla różnicę pomiędzy "zwykłym" techno a ELM - ten drugi styl przeważnie nie nadaje się do tańca. Zamiennie stosuje się także pojęcia "inteligentna elektronika", czy nawet ambient techno. Najwcześniejszą i klasyczną produkcją jest tu składanka "Artificial Intelligence" wydana oczywiście przez Warp.

Electrifyin' Mojo
Legendarny DJ z Detroit, który w początku lat 80. prowadził audycję w stacji WGPR w Detroit. W swoich setach mieszał Kraftwerk, synth-pop, funk i disco. W ten sposób zainspirował "trójkę z Belleville" do stworzenia techno.

Empire, Alec
Pochodzący z Berlina muzyk zaczynał w grupach punk rockowych, a w 1992 r. wraz z C. Crackiem i H. Elias założył Atari Teenage Riot, jako odpowiedź na "zatwardzenie" (rasizm, komercjalizacja) niemieckiej sceny techno. Punk/hardcore/industrial/acid/techno/breakbeatowa formacja nagrywała m. in. dla Mille Plateaux. W 1994 r. założył wytwórnię Digital Hardcore Recordings (ATR, EC80R, Shizuo). Solowe produkcje AE oscylują na obszarach od ambientu po twarde, agresywne techno. Ideowiec i eksperymentator.
Warto sprawdzić albumy "Low On Ice" (1995), "The Destroyer" (1996) - muzyka nie tyle rozrywkowa, co rozrywająca.

Ecstasy
MDMA, czy się to komuś podoba, czy nie nieodłącznie kojarzy się z brytyjską eksplozją techno/rave. Jednak za stawianie znaku równości między techno a ecstasy Derrick May dałby po zębach.

EP
Winylowe dwunastocalowe single są podstawowym medium techno. "DJ-ska filozofia" pozwoliła przetrwać czarnym krążkom w czasach dominacji "cyfry". Wielu znanych producentów ma na koncie dziesiątki singli i żadnego albumu. Ten fenomen ma logiczne podstawy, ale to temat na oddzielne opracowanie.


F

Faver, Colin
Jeden z pierwszych DJ-ów brytyjskiej sceny techno. Urodzony w 1951 roku w Londynie rozpoczynał od grania w klubach punkowych i nowofalowych. Potem należał do pierwszego składu prezenterów pracujących w Kiss FM, wreszcie w 1991 r. otworzył jeden z pierwszych londyńskich klubów techno - Knowledge.

Ferox
Wytwórnia prowadzona od 1993 r. roku przez Russa Gabriela. W Feroxie zaczynali m. in. Cristian Vogel, Aubrey, czy Steve O'Sullivana. W katalogu oficyny znaleźć można ostatnio coraz bardziej odległe od techno (czy może to techno przyszłości) produkcje.

Fluke
Trio z Londynu (Jon Fugler, Mike Tournier i Mike Bryant). Zaczynali od acid house'u i techno - funku, potem grali ambient trance, trip-hop, a ostatnio zadomowili się w big-beacie. Zajęło im to dziesięć lat. Porównywani do Underworld i Chemical Brothers.
Warto sprawdzić: "Techno Rose of Blighty" (Creation, 1991).

Fowlkes, Eddie "Flashin"
"Czwarty członek trójcy z Belleville" należy do pionierów Detroit techno. Rozpoczynał jako DJ w The Music Institute, a jego pierwsze nagrania wydały m. in. Metroplex, KMS i 430 West. W latach 90., podobnie jak jego koledzy, często gościł w Europie czego rezultatem była współpraca z Tresorem, Peacefrog czy Infonet. Swój styl określa jako "black technosoul", łącząc w nim elementy techno z jazzem, deep house'em i soulem. Fowlkes jest autorem klasyku techno "Goodbye KISS" (Metroplex, 1986).

Francis, Terry
Popularny brytyjski DJ, najlepiej realizujący się w house i techno. Nagrywał też własne produkcje, z których najbardziej znane są numery zrobione wraz z Nathanem Colesem (jako Housey Doingz).
Warto poznać miks-album "Architecture" z 1998 roku.

Frankfurt
Jedna z europejskich stolic techno. Wystarczy wspomnieć same wytwórnie - Harthouse, Force Inc., Mille Plateaux, PCP.

Fresh, Freddy
Gwiazda amerykańskiej undergroundowej sceny tanecznej. Freddy (Frederick Schmidt) pochodzi z Nowego Jorku, w ciągu ostatnich siedmiu lat zdążył wydać ponad sto krążków dla kilkunastu wytwórni, zawierających wszystko - od hip-hopu po techno. Mimo dużej różnorodności stylistycznej przeważnie można odczuć, że pierwszą miłością FF pozostaje electro. W 1992 roku założył wytwórnię Analog Recordings, która dorobiła się licznych "oficyn-córek" i solidnego katalogu. Ostatnio o Freddy'm zrobiło się głośno przy okazji wydania albumu "The Last True Family Man" (Eye Q, 1999).

Funkstörung
Duet z Monachium uznawany za "niemiecki odpowiednik Autechre". Panowie Chris De Luca i Michel Fakesh nagrywają głównie dla własnej oficyny Musik Aus Strom (tak nazywał się wcześniej ich projekt). O bliskości z Autechre świadczy limitowana seria "Mask", będąca wynikiem współpracy należących do nich wytwórni (tj. MAS i Skam).
Warto poznać: "Additional Productions" (K7, 1999).


G

Gabba
Jedna z najcięższych i najszybszych odmian techno. Powstała w Rotterdamie i największą popularnością cieszy się w Holandii, Belgii i Szkocji. Wytwórnie: ID &T, K.N.O.R., Ruffneck, Mokum, Shockwave, PCP. Richie Hawtin przekonawszy się, że gabba, zainspirowane w dużej mierze jego produkcjami, jest popularne wśród neonazistów i pseudo-kibiców, zaczął nagrywać jako Plastikman zupełnie inne rzeczy Wielu producentów (m. in. Paul Elstak, Darkraver) związanych z gabba po 1994 roku przesunęło się w stronę lżejszego happy hardcore, inni (Nasenbluten, Loftgroover) idą dalej w stronę ekstremalnych brzmień i postaw.
Warto poznać kompilację "Fucking Hardcore" (Mokum).

Garnier, Laurent
Najbardziej znany francuski DJ i techno-guru. Razem z Ericem Morandem założył F Communicatications. Ma na koncie klasyk "Astral Dreams".

Geist, Morgan
Amerykanin, który rozpoczynał od fascynacji europejskim synth-popem i wczesnym techno, zanim poznał twórców z Detroit. Produkcje MG oscylują pomiędzy techno, house'em i electro. Twórca wytwórni Environ.
Warto poznać "The Driving Memoirs" (Clear, 1997).


H

Happy hardcore (w Szkocji 'bouncy techno', w Holandii "fun-core")
Powstał jako reakcja DJ-ów i producentów zmęczonych gabba i przeciwnych ewolucji hardcore w jungle... Styl "wynaleziony" przez Scotta Browna. Największy hit - Technohead "I wanna be a hippy". Najpopularniejsi twórcy: Elstak, QTEX, Party Animals, Sharky, DJ Ham.

Hardcore techno
Pierwotnie nazwa stosowana przez artystów związanych z Warp dla odróżnienia od tzw. sceny rave. Później hardcore techno zaczęło oznaczać belgijskie produkcje (m. in. Cubic 22, T99, Holy Noise). Ten styl określa się też jako euro-hardcore, bowiem szybko zagościł w takich krajach, jak Niemcy, Holandia i Belgia. W 1992 roku kolejna fala hardcore techno - nazywana "'ardcore", bazowała na breakbeacie i stanowiła prototyp jungle (SL2, Kaotic Chemistry, 4 Hero, DJ SS). Kolejne (i jeszcze szybsze) hardcore techno to holenderskie gabba, crossover metalu z techno promowany przez wytwórnię Earache i wywodzący się ze Szkocji happy hardcore.

Hardfloor
Najbardziej popularni fanatycy TB-303 od czasów Phuture. Już debiut duetu z Berlina (Oliver Bondzio i Ramon Zenker) - "Acperience" stał się wielkim klubowym hitem, a bombastyczny acid house/technoe Hardfloor należy do bardziej znanych elementów niemieckiej niezależnej sceny tanecznej. Nagrywają przeważnie dla Harthouse, ale też dla swoich własnych firm - Jakpot (Bondzio) i No Respect (Zenker). W bieżącym roku jako Da'Damn'Phreak'Noize'Phunk do acidu dodali sporą dawkę breakbeatu.

Harthouse
Wytwórnia założona w 1992 roku przez Svena Vätha, Matthiasa Hoffmana i Heinza Rotha. Z czasem do Harthouse dołączyły "oficyny-córki" - Eye Q i Recycle Or Die. Związanie się berlińskiej wytwórni kontraktem z Warner Bros. specjalnie nie zaważyło na jej losach, jednak w ubiegłym roku została przejęta przez niemieckiego dystrybutora Undercover.

Hawtin, Richie
Jedna z najbardziej wpływowych postaci w historii techno. Udało mu się twórczo wykorzystać wyeksploatowane do cna automaty Rolanda i stworzyć powalające taneczne numery, które przy tym nadają się do słuchania w domu. Wraz z J. Acquavivą założył w Detroit (choć mieszka w Ontario) wytwórnie +8 i Definitive. Najbardziej znane pseudonimy RH to Fuse i Plastikman. Muzycznie wierny minimalowi, choć w trakcie swojej kariery zahaczał o acid (hit "FU") i hardcore techno.
Warto sprawdzić: Plastikman "Music" (NovaMute, 1994).

Hell
Przeważnie działa pod pseudonimem DJ Hell, ale naprawdę nazywa się Helmut Josef Geier (ur. 1962 r., Monachium). Zaczynał jako DJ grający punk, electro i hip-hop. Potem jego zainteresowania przesunęły się w stronę Detroit techno, acid house'u, trance'u i hardcore'u. Grywa w klubach na całym świecie, a jego autorskie produkcje wydawały m. in. R & S, Disko B i własna oficyna - International Deejay Gigolos.

Historia
Techno powstało równolegle z house, w okolicach połowy lat 80. Muzyka czarnych artystów z Detroit tym różniła się od klubowych produkcji z Chicago i Nowego Jorku, że swoich korzeni nie wywodziła z disco, ale z funku (czy raczej electro-funku), europejskich pionierów "rozrywkowej elektroniki" (Kraftwerk) i science-fiction. Na przełomie dekad techno znalazło podatny grunt w Europie, gdzie następnie ewoluowało (proces ten nie dobiegł jeszcze końca) w przeróżnych kierunkach. Jedni przyspieszali i zaostrzali brzmienie (hardcore), inni wręcz przeciwnie (ambient), a jeszcze inni nie mogli się zdecydować (tzw. "inteligentna elektronika"). Te style również ewoluowały, a ich mutacje mieszają się z kolejnymi falami powrotów do korzeni gatunku. Z czasem powstała tzw. kultura techno, a jeśli chcecie dowiedzieć się co było dalej, czytajcie Techno Party...

Holmes, David
Najpierw była fascynacja punk rockiem, potem, w wieku 15 lat został DJ-em i organizował jedne z pierwszych nielegalnych rave'ów w Belfaście. W końcu DH zaczął sam nagrywać, a jego produkcje można określić mianem "tanecznych soundtracków". Talent Davida zauważono najpierw w klubach, a następnie w Hollywood.
Warto poznać obydwa albumy Holmesa o wybitnie "filmowych" tytułach: "This Film's Crap, Let's Slash the Seats" (Go! Beat, 1995) i "Let's Get Killed" (A&M, 1997).

Hood, Robert "Noise"
Znany głównie jako współzałożyciel Underground Resistance i wieloletni współpracownik Jeffa Millsa. Solowe produkcje R'N'H wydały m. in. Axis, Cheap, Tresor i jego własna oficyna M-Plant (single "Internal Empire" "Music Data" i "Moveable Parts"). Muzycznie bliski minimalowi Millsa, nie zrezygnował z społeczno-politycznego wymiaru twórczości, wyniesionego z UR.

Human League
Pionierzy i gwiazdy synth-popu a następnie new romantic. Grupa z Sheffield stanowiła inspirację dla twórców techno, a albumy takie jak "Reproduction" (1979) czy "Travelogue" (1980) były jednymi z pierwszych brytyjskich płyt łączących syntetyczne brzmienia i rytmy z popową melodyką.


I

I-F
Pod tą nazwą działa holenderski producent Ferenc, często współpracując z zaprzyjaźnionymi artystami. I-F to ciekawa kombinacja techno i electro z naleciałościami disco, new wave czy synth-popu ("Superman", "Playstation No. 1" czy wielki klubowy hit z 1997 r. - "Space Invaders are Smoking Grass"). Płyty I-F wydawały oficyny Interdimensional Transmission, Sabotage i Disko B. Ferenc prowadzi także firmę Hotmix Electro-nix, zajmującą się dystrybucją płyt z muzyką taneczną - europejski odpowiednik Submerge.
Warto poznać: "Fucking Consumer" (Disko B, 1998).

Imprezy
Techno i inne taneczne style w odróżnieniu od rocka, czy jego poprzedników w zasadzie nie znają pojęcia "koncert". Ludzie chodzą do klubów, uczęszczają na (często nielegalne) imprezy w różnych dziwnych miejscach, albo duże rave'y czy parady uliczne. A "technoniedotańca" słucha się w domu albo w klubowym chill-oucie. Jeżeli już wykonawcy związani z techno występują na żywo, tzn. grają/obsługują instrumenty/sprzęt, a nie miksują płyty (i nie nazywają się The Prodigy ani Orbital), to używa się określenia "live-act" a nie "koncert". A publiczność (powiedzmy - klubiczność) zastąpiła zapalniczki gwizdkami.

Ink, Mike
Jedna z najciekawszych postaci europejskiego techno i house'u. Pseudonimem Mike Ink (prawdziwe nazwisko: Wolfgang Voigt) i nazwą M:I:5 firmuje płyty zawierające minimalistyczne techno, GAS to bardziej eksperymentalny projekt, zaś Love Inc. to najbardziej znane, house'owe wcielenie MI. Niezależnie od stylistyki, produkcje artysty z Kolonii stoją zawsze na wysokim poziomie. Założyciel wytwórni Profan, Studio 1 i "korporacji" Structure, w skład której wchodzą oficyny Blue, Monotone, i DJungle Fever.
Warto sprawdzić: "Respect" (Force Inc., 1994) i GAS "Königsforst" (Mille Plateaux, 1999).

Inoue, Tetsu
Japończyk, choć przeważnie bywa w USA i Niemczech. Znany głównie z preparowanego ambientu, choć poruszał się także po obszarach techno i trance'u. Współpracował m. in. z Namlookiem, Uwe Schmidtem i Jonahem Sharpem.
Warto sprawdzić: "World Receiver" (Instinct, 1996).

Ishii, Ken
Urodzony w 1970 roku w Tokio DJ i producent należy do najbardziej eksperymentujących artystów współczesnego techno. Choć tworzy muzykę taneczną, to inspiracji szuka nie tylko w techno czy breakbeacie, ale i u awangardowych twórców obecnego stulecia. Oprócz własnego nazwiska, swoje płyty firmował nazwami Rising Sun, Utu, Flare, i Yoga. Płyty Ishii'ego wydawały m. in. R&S, ESP, +8 i Sublime. Znany stał się dzięki albumowi "Jelly Tones" (R&S, 1995).


J

Jam & Spoon
Duet producentów z Frankfurtu (Jam El Mar i DJ Mark Spoon). Karierę rozpoczęli w 1992 r. od remiksu nagrania Age Of Love. Potem zajęli się remiksowaniem nagrań innych wykonawców (m. in. Moby, Deep Forest) i produkcją własnych, głównie trance'owych numerów. Od 1993 r. w nagraniach J & S pojawiła się amerykańska wokalistka Plavka i grupa wypłynęła na oceany komercji. W 1996 r. duet wypuścił album "Disco 2001" ukrywając się pod nazwą Tokyo Ghetto Pussy.

Jeffs, Chris
Brytyjczyk znany z projektów Cyclob i Kinastaesia, których płyty wydaje Rephlex. CJ produkuje zarówno ambient, industrialne techno, jak i nu-schoolowy electro funk.
Warto poznać: Cyclob "Cyclobian Sunset" (1996).


K

K Hand
Pani Hand (najwyraźniej nie lubi swojego imienia - Kelli) zaczynała miksować płyty w połowie lat 80. w nowojorskim Paradise Garage. Potem udała się do Detroit, gdzie w 1988 roku założyła własną oficynę Acacia (warto poznać kompilację "Acacia Classics, Vol. 1"). Dzięki takim nagraniom jak "Think About It" "Everybody" i "Flash Back". Nagrywa zarówno mocne, "męskie" techno, jak i progresywny house. W 1994 r. stała się szerzej znana dzięki wydanemu przez Warp singlowi "Global Warning". Należy do czołówki DJ-ów i twórców z Detroit.
Warto poznać album: "Art Of Music" (K!7, 1998).

Kirk, Richard H.
Członek Cabaret Voltaire, aktywnie działający w licznych solowych - i nie tylko - projektach (Sandoz, Electronic Eye, RHK, Code Warrior, Robots and Humanoids, Trafficante, Nitrogen, itd.). Przeważnie nagrywa dla własnej oficyny Alphatone, choć najbardziej znaczące z punktu widzenia techno płyty firmowane jako Sweet Exorcist, wydało Warp Records (m. in. pierwszy album w katalogu Warp - "C.C.C.D." z 1990 roku). Sweet Exorcist RK współtworzył razem z DJ-em Parrotem.

Kluby
Pierwszym stricte techno klubem był założony przez "trójkę z Belleville" The Detroit Musical Institution. Jakoś tak się stało, że do historii przeszedł jako The Music Institute, a przez jego twórców zwany jest pieszczotliwie "Tute". W Niemczech protoplastą klubów techno był "Dorian Gray" (Talla2XLC), otwarty we Frankfurcie w 1984 roku. Spośród innych kluczowych nazw wymienić można choćby Lost, The Orbit, Knowledge, Tresor, czy E-Werk. Często nazwa "klub" używana jest w stosunku do cyklicznej imprezy odbywającej się w fizycznie istniejącym klubie. Przykładowo Pure nie jest klubem, tylko znaną "techno-nocą", która funkcjonuje od 1990 roku w klubie The Venue w Edynburgu.

Köner, Thomas
Holender znany głównie z eksperymentalnego ambientu. Najbliższe techno są jego nagrania stworzone wspólnie z Andym Mellwigiem jako Porter Ricks. Nagrywa głównie dla Barooni, ale płyty TK można znaleźć też w katalogach Mille Plateaux i Chain Reaction.
Patrz także: Porter Ricks

Kraftwerk
Określenia "pionierzy", czy "protoplaści" nie oddają w pełni zasług formacji z Düsseldorfu, której podstawowymi członkami od początku byli Ralf Hutter i Florian Schneider. Praktycznie wszystkie odłamy nowoczesnej elektroniki zawdzięczają coś muzyce Kraftwerku, a techno w szczególności. Wydane w latach 1974-81 albumy "Autobahn", "Trans Europe Express", The Man Machine" i "Computerworld" to nie starzejące się klasyki. Po wielu latach milczenia niemieccy "weterani" dali znać o sobie serią koncertów i kilkoma, na razie nieopublikowanymi nagraniami.

Krautrock
Pozostali obok Kraftwerku niemieccy artyści eksperymentujący z elektroniką (m. in. Can, Neu!, Faust, Tangerine Dream, Cluster) nie mieli większego wpływu na powstanie Detroit techno. Krautrock miał jednak swoją rolę w kształtowaniu techno pośrednio poprzez industrial, synth-pop, oraz europejskich muzyków lepiej znających "teutońskie eksperymenty" z lat 70.


L

Larkin, Kenny
Należący do trzeciej fali twórców z Motor City Kenny umiejętnie łączy rytmikę i "klimatyczność" house'u z futuryzmem Detroit techno. Nagrywał (pod własnym nazwiskiem i jako Dark Comedy) m. in. dla +8, Buzz, Warp, R&S i swojej własnej oficyny Art Of Dance.
Warto sprawdzić album "Azimuth" (Warp, 1994).

Landstrumm, Neil
"Młody, twardy Szkot", kolega Cristiana Vogla, solową działalność rozpoczął w 1993 r. zainspirowany wczesnymi produkcjami Warp Records. Razem z Voglem nagrywają jako Blue Arsed Fly. Współpracuje też z Tobiasem Schmidtem. Nagrywał m. in. dla Mosquito, Peacefrog, Tresora (album "Bedrooms & Cities" z 1997 r.) i własnej oficyny Scandinavia. W 1997 roku przeniósł się ze Szkocji do Nowego Jorku, ale nadal jest związany z klubem Sativa w Edynburgu.

Leiner, Robert
Artysta pochodzący ze Szwecji, ale na stałe przebywa w Belgii, gdzie związał się z oficyną R & S. Znany zarówno z acid i trance'u, nagrywanego jako Source i the Soure Experience oraz wydawanych pod własnym nazwiskiem płyt z ambient techno.
Warto sprawdzić: Source "Organized Noise" (1993) i R. Leiner "Visions of the Past" (1994).

Lekebusch, Cari
Ważna postać szwedzkiej sceny techno. Założyciel wytwórni Hybrid Productions, Audio Pollution, Trainspotters Nightmare. Nagrywał m. in. dla ffrr, Svek, Planet Rhythm i Harthouse. Swoje produkcje wydawał pod własnym nazwiskiem, ale też jako Mr. James Barth, Braincell i Vector. Znany także jako autor wielu remiksów (m. in. Claude Young, Surgeon). Najnowszy album CL nazywa się "Det Jag Vet" (Hybrid, 1999).

Liberator, Chris
Pod koniec lat 80. trójka DJ-ów połączyła swoje siły, przeskoczyła z punku do techno i dała się poznać londyńskim klubowiczom jako Liberator DJs (Aaron, Julian i Chris). W 1994 roku założyli słynną z acid/trance/techno klimatów wytwórnię Stay Up Forever. Ostatni z "wyzwolicieli" stał się z czasem wielką postacią sceny acid techno.

Lieb, Olivier
Jeden z bardziej znanych niemieckich producentów zajmujących się techno, trance'em i house'em. Nagrywał m. in. dla Superstition, Harthouse czy Eye Q. Najbardziej znane projekty OL to Spicelab, Psylobicyn, Ambush i L.S.G. Znany z doskonałych live-actów i licznych remiksów (Sven Vath, Yello, Moby, Human League).
Warto sprawdzić: L.S.G. "Rendezvous In Outer Space" (Superstition, 1996).

Love Parade
Największe "uliczne techno party", odbywające się co roku (po raz pierwszy w 1987) w czerwcu w Berlinie. Śladem organizatorów LP (Westbam, Dr. Motte) poszli liczni naśladowcy m. in. w Paryżu, Łodzi i Rio (choć co do tej ostatniej metropolii nie mamy pewności).W kręgach "inteligentnego techno" ma opinię spędu, na którym popisują się swoimi miernymi umiejętnościami przeciętni DJ-e. Cóż, kwestia gustu.

resztę gdzieś wcięło, zatem koniec w postaci skanów

technoencyk1 (43K)
technoencyk2 (170K)
technoencyk3 (175K)
technoencyk4 (155K)
technoencyk5 (167K)
technoencyk6 (232K)
technoencyk7 (149K)
technoencyk8 (151K)
technoencyk9 (74K)